تغییرات LH در سیکل قاعدگی و اختلالات آن در ناباروری
آزادسازی LH از آدنوهیپوفیز تحت کنترل ترشحات پالسی هورمون GnRH (مترشحه از هیپوتالاموس) صورت میگیرد. وظایف LH عبارتند از:
1- تحریک تخمک گذاری
2- تحریک رشد سلولهای فولیکولی پاره شده و تشکیل تودهای به نام جسم زرد،
3- حمایت از سلولهای تکای Theca cells تخمدان برای تولید آندروژنها و پیشسازهای هورمونی تولید استرادیول.
در ادامه سیکل قاعدگی وقتی قطر فولیکولها به حدود 10-8 میلیمتر میرسد (روز 7- 5 سیکل) تولید استروژنها به ویژه استرادیول به میزان قابل توجهی افزایش مییابد که به نوبه خود باعث رشد بیشتر فولیکول شده و از طرف دیگر موجب رشد و نمو لایه اندومتر رحم نیز میگردد. در ابتدا افزایش اندک در مقدار استروژن، مانع از ترشح بیشتر LH و FSH میشود، اما هرچه فولیکول به بلوغ نزدیکتر میشود، مقدار ترشح استروژن نیز بیشتر میشود.
پاسخ آدنوهیپوفیز به میزان بالای استروژن (در فاصله روزهای 12 تا 13 سیکل قاعدگی) افزایش ترشح LH است که این کار را از طریق فیدبک مثبت بر هیپوتالاموس و افزایش ترشح GnRH[1] انجام میدهد. مکانیسم این تغییر فیدبک از منفی به مثبت تحت تأثیر استرادیول ناشناخته است.
مرحله تخمک گذاری
رسیدن به حداکثر میزان LH[1] (حدوداً سه برابر مقدار نرمال) باعث میشود تا گامتها (تخمکها) اولین تقسیم میوزی خود را کامل کنند. همچنین موجب پاره شدن فولیکول و آزاد شدن تخمک نیز میشود. هنگامی که فولیکول پاره میشود، تخمکگذاری رخ میدهد (روز ۱۴ چرخه).
مرحله لوتئال
بعد از تخمکگذاری، LH سبب میشود تا سلولهای فولیکولی پاره شده، رشد کنند و تودهای به نام جسم زرد[2] را تشکیل دهند. از طرف دیگر سبب تحریک ترشح استروژن و پروژسترون از جسم زرد نیز میشود. استروژن و پروژسترون هر دو با ایجاد یک مکانیسم فیدبکی منفی ترشح FSH و LH را مهار میکنند. کاهش این هورمونها از ایجاد فولیکولهای جدید در مرحله لوتئال جلوگیری میکند.
در نیمه دوم سیكل تخمك وارد لوله فالوپ میشود. اگر در این مرحله تخمك توسط اسپرم بارور شود بارداری رخ خواهد داد، در غیر این صورت تخمك مذکور بعد از مدتی از بین خواهد رفت.
در این مرحله سطح پروژسترون افزایش یافته و به همراه استرادیول رحم را آماده بارداری میكند یعنی با تحریک آندومتر موجب ضخیمتر شدن آن شده و اندومتر وارد فاز ترشحی می شود و در نتیجه آندومتر آماده پذیرش تخمک بارور و لانهگزینی میشود. این وظیفه تا دو هفته بر عهده LH است و در صورتی که باروری صورت گیرد بعد از آن بر عهده هورمون hCG خواهد بود.
هورمون LH نیز هماهنگ با FSH در راستای تحریک رشد و تکامل فولیکولی و القاء تخمکگذاری عمل میکند. هورمون FSH به ترشح استروژن به وسیله تخمدانها کمک میکند، در حالی که LH مسؤول تنظیم ترشح استروژن و پروژسترون از تخمدانها است.
چند نكته
* معمولاً زمان تخمكگذاری 16-12 روز (متوسط 14 روز) پیش از آغاز قاعدگی بعدی است.
** هنگامی كه یك تخمك رها میشود 12 تا 24 ساعت فرصت دارد تا توسط اسپرم بارور گردد.
افزایش پایدار LH نشانه آن است که فیدبک منفی نرمالی که از تخمدان صادر میشود وجود ندارد و در نتیجه LH و FSH افزایش مییابند. این یافته در یائسگی طبیعی است اما در سنین باروری غیر طبیعی بوده و نشانه موارد زیر است:
1- یائسگی زودرس[1] که به آن نارسایی زودهنگام تخمدان[2] نیز گفته میشود
2- اختلال مادرزادی در تشکیل گونادها[3] مثل سندرم ترنر[4]
3- برداشت تخمدانها[5] به روش جراحی یا اشعه
4- سندرم سویر[6]: زنانی با کاریوتایپ مردانه (XY) که مبتلا به نارسایی تخمدان هستند.
5- سندرم شیهان[7] (که نام دیگر آن سندرم سیموندز[8] است) و در آن به دلیل تشکیل لخته خون در عروق خونرسان به هیپوفیز، غده مذکور نکروزه شده و از بین میرود و در نتیجه فرد به کمکاری ثانویه گونادی[9] مبتلا میشود. این اختلال یکی از عوارض بارداری است که در اثر خونریزی زیاد در هنگام زایمان و یا DIC[10] ایجاد میشود.
6- سندرم تخمدان پلیکیستیک[11]
7- بعضی از انواع هایپرپلازی مادرزادی غده آدرنال[12].
کاهش LH نشانهای از نقص در عملکرد تخمدانها است که به آن هیپوگونادیسم میگویند. علامت اصلی کاهش LH توقف خونریزی قاعدگی یا آمنوره است. وضعیتهایی که سبب کاهش ترشح LH میشوند عبارتند از:
1- سندرم کالمن[1]: یک اختلال ژنتیکی که با اختلال بویایی و هیپوگونادیسم همراه است
2- مهار هیپوتالاموس[2]
3- کمکاری هیپوفیز[3]
4- اختلالات غذا خوردن[4]: این اختلالات با عادات غیرطبیعی در غذا خوردن مشخص و در بزرگسالان به دو صورت مشاهده میشود: اختلال بیاشتهایی عصبی[5] و اختلال پرخوری عصبی[6]
5- Female athlete triad: این اختلال ترکیبی از سه وضعیت اختلال در غذا خوردن، آمنوره و پوکی استخوان است که در بعضی زنان ورزشکار دیده میشود
6- افزایش پرولاکتین خون[7]
7- فقدان ترشح گونادوتروپینها[8]
8- مصرف ماری جوآنا که باعث مهار ترشح GnRH میشود.
9- Gonadal suppression therapy: شامل دو دسته ترکیبات دارویی است که عبارتند از:
الف) GnRH antagonist: ترکیبات مشابه GnRH هستند که در اتصال به گیرندههای GnRH با هورمون فوق رقابت کرده و در نتیجه جلو فعالیت آن را میگیرند، مثل: ترکیبات تزریقی داخل عضلانی (Abarelix) و یا ترکیبات تزریقی داخل جلدی (Cetrorelix and Ganirelix)
ب) GnRH agonist (downregulation): این ترکیبات مشابه GnRH هستند و در ابتدا باعث افزایش گونادوتروپینها میشوند ولی از آنجا که اتصال آنها به گیرندههای GnRH به سرعت از بین نمیرود تقریباً بعد از 10روز سبب کاهش گونادوتروپینها میشوند (مثل: لوپرولید[9]، بوزرلین[10]، نفارلین[11]، هیسترلین[12]، وانتاس[13]، گوزرلین[14] و دزولورلین[15]).
نسبت LH/FSH
افزایش تغییرات پالسی در هورمون LH نشانه عدم انجام تخمکگذاری است که با افزایش نسبت LH/FSH بروز میکند. افزایش این نسبت به نوبه خود باعث افزایش ترشح استرادیول میشود. در سندرم تخمدان پلیکیستیک این نسبت از 2 بالاتر است. نسبت مزبور همچنین نشانه میزان پاسخ بیمار به درمان بوده و هرچه بالاتر باشد پاسخ بیمار به دارو کمتر خواهد بود.
[1] . Kallmann syndrome
[2] . Hypothalamic suppression
[3] . Hypopituitarism
[4] . Eating disorder
[5] . Anorexia nervosa
[6] . Bulimia nervosa
[7] . Hyperprolactinemia
[8] . Gonadotropin deficiency
[9] . Leuprolide
[10] . Buserelin
[11] . Nafarelin
[12] . Histrelin
[13] . Vantas
[14] . Goserelin
[15] . Deslorelin
[1] . Premature menopause
[2] . Premature ovarian failure
[3] . Gonadal dysgenesis
[4] . Turner syndrome
[5] . Castration
[6] . Swyer syndrome
[7] . Sheehan’s syndrome
[8] . Simmond’s syndrome
[9] . Secondary hypogonadism
[10] . Disseminated Intravascular Coagulation (=DIC)
[11] . Polycystic Ovary Syndrome
[12] . Certain forms of Congenital adrenal hyperplasia
4 . Gonadotropin Releasing Hormone (= GnRH)
5 . LH surge
6 . Corpus luteum
-
تشخیص آزمایشگاهی بیماریهای شایع در روماتولوژی
-
نظریه ACOG در مورد غربالگری ناقلین بیماریهای ژنتیکی گسترش یافته (Expanded Carrier Screening)
-
پیش بینی و پیشگیری از زایمان زودرس
-
تشخیص اتفاقی بدخیمی ها با منشاء مادری در تست NIPT
-
نکات مهم آخرین بیانیه انجمن بین المللی تشخیص پیش از تولد (ISPD) در مورد استفاده از تست های غیر تهاجمی قبل از تولد (NIPT) برای تشخیص اختلالات کروموزومی جنین در حاملگی های تک قلو
-
خلاصه ای از نکات مهم مقاله "تاثیر بیماری کووید-19 و واکسیناسیون بر علیه آن در نتایج تست های غربالگری سه ماهه اول و دوم جهت اختلالات آنوپلوئیدی"
-
Impact of COVID-19 and vaccination on first and second trimester screening results
-
آخرین آپدیت ACOG در مورد تست NIPT (هر آنچه که باید در مورد تست NIPT بدانیم)
-
مروری بر پارگی زودرس کیسه آب (Premature Rupture of Membranes=PROM)
-
توصیه انجمن طب مادر و جنین آمریکا برای تشخیص و مدیریت محدودیت رشد جنین (FGR)
سلام من روز چهار پریودی ازمایش دادم.ال اچ ۸.۵۷ فاز فولیکولار۰.۷ تا ۱۰.۸ و اف اس اچ ۲.۴۶ فاز فولیکولار ۲.۹ تا ۱۲ هست..ممنون میشم راهنماییم کنین